Hoşgörüsüzlük 1916

INTOLERANCE (1916) 

Hoşgörüsüzlük

ABD (Triangle & Wark) 163dk, Sessiz, SB Yönetmen: D.W. Griffith Yapımcı: D.W. Griffith Senaryo: Tod Browning, D.W. Griffith Görüntü Yönetmeni: G.W. Bitzer, Karl Brown Müzik: Joseph Carl Breli, Carl Davis, D.W. Griffith Oyuncular: Spottiswoode Aitken, Mary Alden, Frank Bennett, Barney Bernard, Monte Blue, Lucille Browne, Tod Browning, William H. Brown, Edmund Burns, William E. Cassidy, Elmer Clifton, Miriam Cooper, Jack Cosgrave, Josephine Crowell, Dore Davidson, Sam De Grasse, Edward Dillon, Pearl Elmore, Lillian Gish, Ruth Handforth, Robert Harron, Joseph Henabery, Chandler House, Lloyd Ingraham, W.E. Lawrence, Ralph Lewis, Vera Lewis, Elmo Lincoln, Walter Long, Mrs. Arthur Mackley, Tully Marshall, Mae Marsh, Marguerite Marsh, John P. McCarthy, A.W. McClure, Seena Owen, Alfred Paget, Eugene Pallette, Georgia Pearce, Billy Quirk, Wallace Reid, Allan Sears, George Siegmann, Maxfield Stanley, Carl Stockdale, Madame Sul-Te-Wan, Constance Talmadge, F.A. Turner, W.S. Van Dyke, Guenther von Ritzau, Erich von Stroheim, George Walsh, Eleanor Washington, Margery Wilson, Tom Wilson

Intolerance (Hoşgörüsüzlük)

Intolerance, 1916 ABD yapımı sessiz film. Filmin yönetmenliğini D. W. Griffith yapmıştır. Sessiz film döneminin en büyük başyapıtlarından sayılmaktadır. 3,5 saat süren filmde 4 ayrı paralel hikâye anlatılmaktadır. Bunlar; (1) suç ve kefaretin çağdaş melodramı ; (2) İsa'nın görevi ve ölümü"; (3) bir Fransız hikâyesi : 1572 Aziz Bartolomeus Yortusu Kıyımı; ve (4) Babil hikâyesi : "Babil İmparatorluğu'nun çöküşü".

Açıklama 

D.W. Grlffith'in sinemada sansürle mücadele etmesi, yönetmenin The Birth of a Nation (Bir Ulusun Doğuşu, 1915) filmindeki ırkçı bildirisini ayıplayanlara sert bir cevap olarak görülebilir. Bu konu, Hoşgörüsüzlûk'ün gösterime girdiği dönemde yayınlanan The Rise and Fall o f Free Speech in America (ABD'de İfade Özgürlüğünün Yükselişi ve Düşüşü) adlı kitapçıkta açıkça ortaya konur. Grlffith'in, bir önceki epik filminin gösterime girmesinden birkaç hafta sonra senaryosunun son halini verdiği bu filmde, tarihin farklı dönemlerinde geçen ve 'aşkın çağlar boyu süren mücadelesini' anlatan İç içe kurgulanmış şu dört farklı öykü yer alır: İsa'nın yaşamından bir bölüm; mezhepçiliği reddetmesine içerleyenlerin ihanet ettiği Babil Kralı'nın masalı; Fransa'da annesinin haince öğüdüne uyan Kral IX. Charles'ın Aziz Bartolomeos Günü'nde Protestanları katletmesi; ve son olarak, genç bir adamın bir dostunu öldürmek suçundan haksız yere hüküm giymesini ve sevgilisinin validen aldığı af mektubuyla İdam edilmekten son anda kurtulmasını anlatan çağdaş bir öykü. Filmde bu öyküler arka arkaya sıralanmıyor. Bunun yerine öyküleri paralel kurguyla aktaran Griffith, kimi yerlerde öykülerin kendi içlerinde de gerilimi artırmaya yarayan bir paralel kurguya başvuruyor. Devrim niteliğindeki bu yapı, filmin üç saatten uzun sürmesinden de etkilenmiş olabilecek sinema izleyicisinin büyük çoğunluğunu fazlasıyla zorladı. Griffith filme İki milyon dolara yakın para harcadı; ama film, The Fall of Babylon (Babil'in Düşüşü) ve The Mother and the Law (Ana ve Yasa) adlarıyla İkiye bölünmüş olarak gösterildiğinde bile maliyetini karşılayacak geliri elde etmekten çok uzak kaldı.

Filmde tarihsel olayların canlandırılmasında hiçbir harcamadan kaçınılmadı. Babil öyküsünün devasa setlerinde 3.000 figüran kullanıldı. Bu rakam, Hollywood İçin uzun yıllar boyu bir kilometre taşı olarak kalacaktı. Fransa'da geçen öykünün, masraflı kostümleriyle özenle çekilmiş kalabalık sahnelerinin de bundan aşağı kalır yanı yoktu. Ara yazılarının bazılarını başkaları yazsa da çekimler sırasında üzerinde çalışmayı sürdürdüğü karmaşık senaryodan Griffith bizzat sorumluydu. Birçoğu 

alkışı hak eden geniş oyuncu kadrosunda Babil öyküsünün bahtsız prensi Baltazar'a (Alfred Paget) aşık olan 'Dağlar Kızı' rolündeki Constance Talmadge ve 20. yüzyılda geçen öyküde birbirine kavuşan aşıkları canlandıran Mae Marsh ve Bobby Harron özellikle dikkat çekiyordu.

Filmde Griffith The Birth of a Nation'da olduğu gibi politik söylemini kurmak için, Vlktorya tarzı melodramdan yararlanıyor. Floşgörüsüzlük'ün trajik aşk üzerinden ele alınması, öykülere duygusal bir enerji ve dokunaklılık katıyor. Babil öyküsünde Baltazar ve sevgilisi Asurya (Seena Owen) muzaffer Pers Kralı Kyros'un (George Siegmann) eline düşmektense ölmeyi yeğliyor. Fransa'da geçen öyküde de genç bir Katolik adamla Protestan sevgilisi katliamdan kaçamıyor.

O gün bugündür benzeri yapılamayan türünün tek örneği bir başyapıt olan Floşgörüsüzlük, Grifflth'in senaryo yazımı, oyuncu yönetimi, mizanseni ve kurgudaki ustalığının bir anıtı niteliğinde. İzleyicisini yönlendirmeyi amaçlayan film, Griffith'in ABD'dekl çağdaşlarından ziyade, Sergey Ayzenştayn'ın ve diğer Sovyet yönetmenlerin devrimci sinemasını etk|ie,di. RBP