“Artık benim için hiçbir şey konu olamaz, zira bütün şeylerin tanımını verdim,” diye haykıran bir zihin tahayyül edebilir miyiz acaba? Böyle bir şeyi tahayyül edebilsek bile, süre içinde nasıl konumlandırılır bu?
Bizi çevreleyen şeylere, onlara isim verdiğimiz -ve ötelerine geçtiğimiz- ölçüde tahammül ederiz. Ama, bir şeyi bir tanımla benimsemek, ne kadar keyfî olursa olsun -ne kadar keyfîyse o kadar da vahimdir, çünkü bu durumda ruh bilginin önüne geçer- o şeyi dışlamaktır; onu yavanlaştırmak ve yersizleştirmektir, yok etmektir. Avare ve münhal bir zihin -dünyayla da yalnızca uyku sayesinde bütünleşen bir zihin- şeylerin isimlerini çoğaltmak, içlerini boşaltmak ve yerlerine formüller koymaktan başka hangi işi icra edebilir? Sonra, şeylerin yıkıntıları üzerinde ilerler; artık ihsas yoktur: Yalnızca hatıralar. Her formülün altında bir kadavra yatmaktadır: Varlık veya nesne, mahal verdiği bahanenin altında ölür. Zihnin havaî ve uğursuz hovardalığıdır bu. Ve bu zihin isimlendirdiği ve kayda düştüğü şeylerin içinde kendini de heba etmiştir. Sözcüklere âşık olduğu için, ağır sessizliklerdeki esrardan nefret ediyordur ve bu sessizlikleri hafifleştirip saflaştırır: Bu zihnin kendisi de hafif ve saf bir hale gelmiştir, çünkü her şeyin yükünü atmış ve her şeyden arınmıştır. Tanımlama zaafı, onu merhametli bir cani ve uysal bir kurban haline getirmiştir.
Ruhun zihne yaydığı ve ona canlı olduğunu hatırlatan tek leke de böylece silinmiştir.
E. M. Cioran
Çürümenin Kitabı
Fransızca yazan Rumen deneme yazan ve ahlakçısı Emil Michel Cioran 8 Nisan 1911 'de Rasinari'de (Romanya) doğdu. On yedi yaşında Bükreş Üniversitesi Felsefe Bölümüne girdi. Lisansını Bergson üzerine hazırladığı bir tezle aldı. 1934'te Bükreş'te yayımlanan ilk kitabı Sur les cimes du desespoir (Ümitsizliğin Doruklarında), kendisinin de kabul ettiği gibi, sonradan Rumence ve Fransızca yazdığı her şeyin özünü barındırır. Hayatın trajik boyutundan habersiz olmakla suçladığı Bergsonculuk'tarı o dönemde koptu. 1937'de, dini bir krizin ürünü olan ve tartışmalar yaratan kitabı Des larmes et dessaints(Gözyaşları ve Azizler Üzerine) yayımlandı. Aynı yıl, Bükreş Fransız Enstitüsünden bir burs alarak Paris'e gitti ve oraya yerleşti. 1995 yılında Alzheimer hastalığından öldü.
1947'de Fransızca yazdığı ve Fransa'da yayımlanan ilk kitabı olan Precis de decomposltion'u (1949; Çürümenin Kitabı. Metis) şu eserleri izledi (başlıcaları): Syllogismes de l'amertume, 1952 (Burukluk, Metis); La Tentation d'exister, 1956 (Varolma Eğilimi, Gendaş); Histoire et Utopie, 1960 (Tarih ve Ütopya, Metis); La Chute dans hı temps, 1965 (Zamanda Düşüş); De I''inconvenient d'etre ne, 1973 (Doğmıış Olmanın Sakıncası, Gendaş); Aveux et Anathemes, 1981 (İtiraflar ve Aforozlar).
Metis'te yayımladığımız Ezeli Mağlup (Entretiens, 1995) yazarla çeşitli tarihlerde yapılmış söyleşileri bir araya getiriyor.
Emil Michel Cioran | Çürümenin Kitabı | Çeviri: Haldun Bayrı | Metis Yayınları | 166 s.
0 Yorumlar