Bir Modern Çağ Kaygısı Nomofobi ile İlişkili Sosyal Faktörler

Bir Modern Çağ Kaygısı Nomofobi ile İlişkili Sosyal Faktörler: 

Keşfedici Veri Analizleri 

İlker Dalğar 

(ilkerdalgar@gmail.com)

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Psikoloji Bölümü 

Cep telefonları son birkaç onyılda hızla yayılmış ve toplumun hemen her kesimine nüfus etmiştir. BTK (2015) ve TUİK (2015) verilerine göre Türkiye’de cep telefonu abone sayısı 73 milyon’un üzerine çıkmış ve hanelerin %98.6’sına girmiştir. Tekil kullanıcı sayısı bu oranların altında olsa da cep telefonu kullanımı sosyal yaşamın ve kişiler arası iletişimin temel araçlarından birisi haline gelmiştir. Cep telefonun yaygınlaşmasına paralel olarak, aşırı kullanımdan bağımlılığa uzanan bir aralıkta cep telefonu ile ilgili farklı sorunlar da araştırma konusu olmaya başlamıştır. Cep telefonunu kullanamama (görüşme yapamama ve online olamama) ya da cep telefonu üzerinden kendisine erişilememesi korkusu olarak tanımlanan nomofobi de cep telefonu ile ilişkilendirilen sorunlardan birisidir (Yıldırım ve Correia, 2015) ve Türkiye’de gençleri arasında yaygın olarak bulunduğu gösterilmiştir (Yıldırım, Sumuer, Adnan ve Yıldırım, 2015). Bu çalışmada nomofobi ile ilişkili kişisel ve sosyal özelliklerin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Human Penguins projesinin Türkiye verileri kullanılarak keşfedici veri analizi yoluyla nomofobi ile ilişkili faktörler araştırılmıştır. Yüz seksen ODTÜ öğrencisi (kadın = 112) bilgisayar laboratuvarına gelerek çalışmaya katılmıştır. Sonuçlar kadın katılımcıların erkeklere göre daha fazla nomofobik olduklarını göstermiştir. Korelasyon ve çoklu regresyon analizleri kompleks bir sosyal duygu olan nostaljik hissetmenin ve kişilerin bağlanma niteliklerinin (kaygılı ve kaçıngan bağlanma boyutları) nomofobi ile olumlu yönde ilişkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca yapılan etkileşim analizlerinde sosyal entegrasyon ve sosyal ağ çeşitliliği kaygılı bağlanma ile değil, ancak kaçıngan bağlanma ile nomofobi arasındaki ilişkiyi etkilemiştir. Buna göre sadece yüksek oranda sosyal entegrasyon belirten kişilerde kaçıngan bağlanma ile nomofobi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sosyal ağ genişliği ise bu değişkenlerle nomofobi arasındaki ilişkiyi etkilememiştir. Çalışmanın bulguları gençler arasında önemli oranda gözlemlenen nomofobiyi etkileyen faktörlerin bir kısmını göstermiştir ve bulgular olası risk etkenleri ve korucuyu önlemler açısından tartışılmıştır. 

Kaynakça:  

BTK (2015, 16 Aralık). Mobil abone sayısı 73 milyonu geçti.  

TUIK (2015, 18 Ağustos). Hanehalkı bilişim teklonolojileri kullanım araştırması, 2015.  

Yıldırım, C. ve Correia, A. P. (2015). Exploring the dimensions of nomophobia: Development and validation of self-reported questionnaire. Computers in Human Behavior, 49, 130-137. 

Yıldırım, C., Sumuer, E., Adnan, M. ve Yıldırım, S. (2015). A growing fear: Prevalence of nomophobia among Turkish college students. Information Development.